Wilsum in vrogger tied.

Wandeling door Wilsum in 1920.

Vanaf augustus 1972 heeft Albert Heldoorn (1952-2019), zoon van Derk en Aaltje Heldoorn gedurende 2 jaar en drie maanden een krantje gemaakt met betrekking tot Wilsum. Deze kwam elk maand uit. 
In één van de laatste uitgaven gaat een oud Wilsummer in gedachten terug naar 1920 en beschrijft wie waar woonde. 
Het geeft een mooi beeld van Wilsum ruim honderd jaar terug. Veel Wilsummers zullen de beschreven mensen nog wel herinneren. Het gaat te ver om van iedereen (als ik die al had) een foto van bij te plaatsen, maar van sommige heb ik er een foto van bij geplaatst.

Zo as-ie weet’n, leez ik ok de Preutiesmaker. Ik eb doar in eleez’n det aandern der ok wel ies een stukkien in skriem. Now ben ik van plan een sukkie te skriem over wat d’r 55 tot 60 jaor in ons dörp gebeur’n en wie d’t toen in Wilsum woon.

Rond 1920 was Wilsum nog een eing gemeente. Börgemeester in die tied met niet zo’n grote welvaart as now was meneer Meijer. Ej woon’in Kamp’n. Et gemeenteúus stond noast d’ervormde karke, woar as nou Roetman  woont. 
Veur zovarre mie bekend woon’d’r in Wilsum toen ongeveer 600  mens’n, verdeeld over 120 úuz’n. Straot’n aj toen nog niet. Ie woon veur of achter in Wilsum, in de Stege, an’t Achterpad (de Westenbergstraat, red Preutiesmaker), op de Meulenbelt, op de ti’js, op Udewiek, enz. Ie waar’n toen Jan van Kloas, Griete van Jentie, Willem van Albert, enz. Iedereen kenn’iederiene en ie wuss’n wë wie ej of zij was.
Wilsum was toen verdeeld in wiek’n. A was Wilsum, B was de Ni’jstad, Udewiek was C en ’t Onderdieks was D (Overkant van de IJssel, red. Preutiesmaker).
Uusnumer A1 begunt bi’j d’olde bäkker en dan varder Wilsum in.

Ik zal now probeer’n mie’n ge’eugen wat op te friss’n, zo da’k oe de mens’n kan opnum die toen in Wilsum woon’. Ie mutt’n weet’n det ze allemoale doarvan niet meer lee’m. Veule van de uuz’n zull’n nou bewoond wörr’n deur een zeune of dochter.
Ik wol bi’j d’olde bakker beginn’n, Gait Timmerman en Arpie. (Wi’j bliem an disse kante van de Dörpsweg tut de kante van de Ni’jstad).

Noast de bäkker woon’ Albert Koers en Ente, dan Diekus Ekhuuzen en Griet, en dan kwam Endek Rotman, dan an een weggie achteruut woon’ Jan Eldoorn en Derk van de Wetering en Derkie. Terug an de weg woon’ Remmelt de Vries en vrouwe. De Vries was törfskipper en leev’ren in die tied dan alle Wilsumers törf; zien wrouwe woon’ an Wal.
Dan kwam Evert Uutslag en Annegie, toen Endek de Groot en Geessie en dan de gebroeders Rotman, Roelf, Beernt, Arm en Peter. Later is doar de Kristelukke skoele ebouwd.
Dan kwam Dries Eldoorn en Juppe en dan Reiner de Groot en Albert Heldoorn met Beerntie. In dit ‘uus was nog een klein winkeltie waor aj ok brood kon’ koop’n. Ier koom wi’j an de Stege en now gaon wi’j terugge, waor an now Driekus Ekhuuzen woont. Toen woon doar Beernt Ekhuuzen en vrouwe. Wanneer ’t oog water was stund et achterhuus van Ekuuzen in’t water soms tut an de ‘eerd toe. 
Een eindtien veurbi’j Ekhuuzen kump een dubbel uus. An d’iene kante woon’een vrouw Riezebos en later Oart Ni’jboer en an d’aandere kante woon’ Albert van Veen en Jannoa. Doar naost een uus waorvan ik niet meer wete wie d’t in woon; later in ieder geval Gait Bas-Visscher . Dan Wiecher van de Weterink en Jannegie, vervolg’ns ’t gemeenteuus met Bart West’nbarg en Jent. West’nbarg was de veldwachter van Wilsum, Noast de karke kree’j de pastorie met domneer Tichelaar, later domneer Niemeijer.
Dan de Veerweg met ’t Veeruus.  ’t Veeruus was ’t ienugge kaffe in Wilsum, ie kon’d;r een börreltie, bier, van det zuute spul en een flesse jenever krieng. In’t veeruus woon Endek Boer en Oaltie en Gait Boer met Mine. Veur de verbouwing  öngt d’r een uut’angbörd met het värssie:
In wind en weer
Bij elk getij
Zet ik u neer
Aan d’ overzij
Van’t Veer.
Ik meen det ze in die tied veur drie cent oe met de skuute over d’Iessel zett’n; met de fietse koss’n een paar cent meer.

Noast ’t veeruus woon’n Evert Marskamp en Oaltie, later Endek Evink en Jansie. Dan een parceel met drie uussen. Eers Lange Ein. Hein West’nbarg. Woon’ allenig en was de kleermaker van Wilsum. Bi’j um ko’j een ni’j pak, een ves of een broek laot’n maak’n. Noast Ein woon’Jan de Groot, ok allenig en dan kwamp op d’oge stoepe Derk Spiekerboer en Leide. Det was’t an die kante veureers en now gaou wi’j beginn’bi’j de skoele (thans Herv ver. gebouw, red Preutiesmaker).
D’oop’nbare skoele bestund in die tied uut zes klass’n. D’ eerste en tweede klasse zat an de rokk’n van juffrouw Bruggeman, meester Kor as de därde en vierde en de boommeester  van Veen de vijfde en zesde, later deed det meester Bi’jkärk. Noast de skoele woon’n de boommeester.
Doarnoast de bakker Willem Timmerman en zien zuster Elsie en in dat perseel woon an d’achterkaante Oart van’t Veer en Eurntie. En Endek van de Weterink. Dan kreej Endek ten Brinke en Oaltie en dan Riek van Dier’n en Marregie. Varder Willem Kok en Jannoa, dan Evert Pap en Jannoa, dan Diedeks Wille-Willum de Velde. Doarnoast woon weer twee uussoleg’n: eerst Endek Fix en zien zuster Jännegie en Jäntie en dat Gait Riezebos en Mina. Riezebos was de timmerman van Wilsum.

Dan kreej Mattent Eldoorn, met doarnoast Jan Gouwbeek en Jännegie. Veurbi’j de Meul’nbelt Beernt Ekhuuz’n en Ewwertie en Jan van’t Veer en Oaltie, en Wilm van de Weterink en Endekie dan een uus met meer uussolleg’n, Jan de Velde en Drine en Oaltie van Veer. Dan Endek de Ruuter en vrouw, dan Jan Evink en Gärregie en Mattent van de Weterink en Gees. 
Dan kreej et weggie noar de Ti’js. Ier woon Knelus Fix, dan Endek Fix en Andries van de Stouwe en Annegie. Teeng’over Endek Fix woon Jans Jager en Armine. In’t lest uus veur de diek woon Jan van de Sluus en Geesie en Jan Es en Jäntie.


Wi’j goan terugge noar de Stege . Doar woon links Derk Fix. Dan kreej d’arm’uus’n, vier stuks van de diaconie. Allenug weet ik nog det Anne en Fiete d’r in woon en Derk Jager en Mine. Achter d’armuus’n aj twee uussolleg’n. Gait Heldoorn en Derkie en Rike de Velde. Wij goan ’t Achterpad op met links Roelf Spiekerboer en Arpie. Spiekerboer was de wegwerker van Wilsum. Skuin teengover stond de Brandbärg. Doar woon Klaas Rigterink, Willempie van Asse Ni’jboer, Gait van de Sluus, Andries Meuleman en Koeleman. 
Links woon Jan Boom, en Jäntie, dan Albert Eldoorn en Dette en doarteengover Endek Ofstede en Stiene. Meer uuz’n ston’d’r niet an die kaante van’t Achterpad. Varderop woon links Gait Ni’jbroek en Jannegie, dan Endek de Groot en Jan Willem Ni’jbroek en Wim, dan Oart van Ree en zien moe-e Geesie en Endek Witteveen en doarnoast d’olde griffermeerde karke. 

Teengover de karke woon Jan Jager. Op de Meul’nbelt woon Derk Ni’jland, Lammert Ageman, Albert Doorweert en Gait Fix en Anne.
Now gouw eff’n noar de Ni’jstad. Eerste kwamp Gait Koers dan Jacob van Keul’n. Klaos Heldoorn en Endekie, Jan Vis (Visser) en Jannao en Jan Kok en Endekie woon d’r ok. Varder Endek Ofstede en Kneelsie, dan Fransie Bruuns en zien moe-e. Doarveur Arm van de Stouwe en Elsie. Teeng aj de diek op goan woon Diedeks Jan -de Velde en Oaltie.

Onder an de diek bi’j de kolk woon Rut Woning en varderop de diek noar Udewiek woon in d’aang’ Gait Stoffer en Boom an de diek Beernt Kamp’of en vrouwe. Dan kreej drie uuz’n woar as allemoale Wonink’s in woon. Endek, Gait, Jan en Willum. Dan een boerderi’jje van Derk Meuleman, Aalt Riezebos en Wander Udewiek.

An de Zwolseweg woon Gait Krag en links Kas Koers. Een einde varder links woon een fietsemaker- later woon doar Arm de Groot en Derkie en verbi’j de weg noar Wilsum (garage van gebr. De Groot, red. Preutiesmaker) woon Tiem Marskamp en Marregie. 

Dit was zo alf umme alf Wilsum van 60 joar eleën. Ik wete gerus, da’k naam vergeet’n bin, mar de mees’n staon d’r wel in. Wie weet, krieg ie Alleburt, nog we rejaksies ierop en dan ej weer stof veur oe krantie.
Een old Wilsumer.

Gerelateerde Afbeeldingen: